Mancomunidad de Malerreka

Hondakinen artean ‘zati handi’ ugari baldin bada, usteltze prozesua motelduko du. Horrelakoetan, hobe da zati txikiagotan puskatzea.
Hasiera-hasieratik hondakinak ongi zatituz gero, degradazio eta deskonposizio prozesua erraztuko da, hain zuzen ere, mikroorganismoek erasotzeko ukigune gehiago izanen dutelako.
Hondakin zatiak sobera xeheak baldin badira, multzoa trinkotu eginen da, eta ondorioz, urak eta aireak kanpoaldearekin duten interakzioa trabatuko da. Garrantzitsuena hondakin-zati handiak eta txikiak proportzio beretsuak parekatzea da, oxigenatzeko tarte nahikoa izateko (adibidez, belarra eta adar zatiak nahastea)…

Nitrogeno kopuru handiko hondakinak
Hegaztien gorotza
Belarra
Kafearen hondarrak
Fruta eta barazki hondarrak

Karbono kopuru handiko hondakinak

Adar handiak
Zerrautsa
Papera/Kartoia
Egur txirbila
Azalak
Lastoa
Pinu hostoak
Haritz eta pago hostoak

Karbono eta nitrogeno kopuru parekatua duten hondakinak

Fruta-arbolen hostoak eta zuhaixkatxoen adarrak
Asunak
Ganaduen gorotzak
Adar xeheak

Oharra: Nitrogeno ugari duten hondakinek usteltze prozesua azkartzen duten arren, lurbeltz gutti sortzen dute. Karbono ugari duten hondakinek usteltze prozesua moteldu arren, lurbeltz ugari sortzen dute.

Konpost bihurtzeko, materia organikoa degradatzen duten mikroorganismoak aerobioak dira, hau da, oxigenoaren presentzia behar duten mikroorganismoak dira. Konpost multzoa ongi aireztatua egoteko,ondorengoak egitea komeni da:

• Hondakin xehe eta handiak ongi nahastea.
• Astean behin aireztatzea hezetasuna kontrolatzeko eta multzoa sobera ez trinkotzeko.

Mikroorganismo gehienek hezetasuna behar dute bizitzeko. Baina gehiegizko urak putzuak sortzen ditu eta hondakin-multzoan airea sartzea galarazi. Modu honetan, hondakinak usteldu egiten dira usai txarrak sortuz.
Hezetasun maila egokiena %40 eta %60 artean dago.

Hezetasunaren maila ikusteko hartu konpost eskukada bat eta eskuarekin estutu. Estutzerakoan eskua busti baina ura erortzen ez bada, hezetasun maila optimoa da.

Oharra:Hezetasun gehiegi baldin bada, hondakin idorrak multzora gehitzea komeni da (lastoa, adar xeheak, azalak, zerrautsa, papera/kartoia).
Hezetasun gutxi baldin bada, hondakin hezeak bota daitezke (fruta eta barazki hondarrak edo belar moztu berria, adibidez). Hori egin ondotik hondakin multzoak ez baldin badu hezetasun maila egokirik lortu, multzo horretara ur pixka bat bota daiteke.

Etxeko konpostajean materia organikoaren degradazioa 35 eta 65ºCarteko tenperaturan lortzen da.
Hondakin multzoa tenperatura tarte horretan mantentzea garrantzitsua da ondorengo arrazoiengatik:
– Materia organikoa degradatzen duten mikroorganismoek tenperatura tarte horretan “lan” egiten dutelako.
– Organismo patogeno, bizkarroi eta belar txarren hazi gehienak tenperatura altuetan akabatzen direlako.
Tenperaturak 75ºCgainditzen baditu, hondakin multzoa hoztu behar da, ureztatuz edota irauliz, konpostatze prozesuan parte hartzen duten mikroorganismoak hil egiten baitira tenperatura altuetan.
Tenperatura hagitz baxua baldin bada, konpostatze prozesuan parte hartzen duten mikroorganismoak motelago lan egiten dute. Tenperatura baxua honako arrazoi hauengatik izan daiteke:

• Konpost multzoa txikiegia izatea. Kasu honetan hondakin gehiago gehitu beharko dira multzora.
• Hondakinak lehorregiak egotea edo nitrogeno nahikorik ez izatea.
• 2. edo 3. egunetik aintzinera tenperatura 50-60ºC-ra igotzen da.
• Hurrengo 15-20 egunetan 65 eta 75ºCartean mantentzen da.
• Bigarren edo hirugarren astetik aintzinera, tenperatura jautsi eginen da kanpoko tenperaturara iritsi arte.

Oharra:Tenperaturak 75ºCgainditzen baditu, hondakin multzoa hoztu behar da. Tenperatura arras baxua baldin bada, konpost multzoa txikiegia delako edo hondakinak lehorregiak daudelako izan daiteke.